Lieve kinderen,
Er is in het scheppingsverhaal en wat daarop volgt meer te ontdekken dan alleen dat Adam eerder geschapen werd dan Eva. Vreemd eigenlijk dat er mensen zijn die zeggen dat dit als eerste geschapen zijn helemaal geen betekenis heeft. Als je alleen al naar het 5de gebod van de wet kijkt dan zie je dat in bepaalde verbanden degenen die later geboren zijn de verplichting ontvangen om degenen die eerder geboren zijn (vader/moeder) te eren. Dat heeft natuurlijk alles met gezag te maken. En het 5de gebod houdt niet op als je volwassen geworden bent. Zelfs waar op dit moment geen sprake van zonde is, blijven gezagsrelaties onder schepselen bestaan. Denk aan de engelen.
Trouwens, het eerder geboren zijn kon in Israël ook meebrengen dat er recht was op een dubbel erfdeel. Ongetwijfeld waren alle zonen van een vader gelijkwaardig, maar er was in bepaalde situaties toch geen sprake van volkomen gelijkheid. Maar goed, we waren nog in het paradijs.
Zondeval en haar gevolgen
Adam en Eva zullen na hun “wittebroodsweken” toch weer een keer aan het werk moeten gaan. Nu zou het mogelijk kunnen zijn dat God alles wat Hij in een eerder stadium al aan Adam had verteld, nu opnieuw aan Eva vertelde. We lezen daar niets over. Als ik dan beweer dat het logischer is dat Adam zelf Eva heeft “bijgepraat”, is dat natuurlijk ook een veronderstelling, maar in ieder geval niet bij voorbaat een onzinnige aanname. Waarom leg ik hier even de vinger bij? Omdat het nogal opvallend is hoe Eva de slang antwoordt op zijn suggestieve en god-onterende vraag. De slang beweert immers nogal wat: “van geen enkele boom in de hof eten!” Zo’n dwaze bewering zou in feite volkomen genegeerd moeten worden. Maar Eva denkt daar anders over. Ze voelt de behoefte om te corrigeren. Daar was het de slang uiteraard ook om te doen. Maar wat opvallend is: Eva valt dan niet terug op Adam. Bijvoorbeeld met de vraag: “Adam, wat heeft de Here nou precies tegen jou gezegd toen Hij je verbood van deze boom te eten?” Nee, Eva neemt het woord van de Here ongecontrolleerd in de mond en zelfs meer dan dat: ze voegt iets toe. Dat God namelijk gezegd zou hebben dat ze ook niet de vruchten van deze boom mogen aanraken.
Totaal individualisme
Adam speelt in heel dit gebeuren een uitermate slappe rol. Bepaald niet de rol van iemand die zich verantwoordelijk weet. Zelfs niet mede-verantwoordelijk. Hij staat er bij en hij kijkt er naar.
Eva handelt het uiteindelijke voorstel van de slang helemaal zelfstandig af. Zij besluit het woord van de Here als leugen te beschouwen en dat van de satan houdt ze voor waarheid. Ze belijdt haar nieuwe geloof vol overtuiging door te eten van de vrucht. Daarna geeft ze ook van de vrucht aan Adam en hij eet. Vandaag zouden we zeggen: Eva speelde een volstrekt individualistische rol in het huwelijk en Adam protesteerde daar in het geheel niet tegen. Stel je even voor dat een getrouwde vrouw zonder enig overleg besluit een andere hypotheek op het gezamenlijke huis te nemen. Geen hypotheekverstrekker en geen notaris zal dat accepteren. Daar zijn namelijk twee handtekeningen voor nodig. In het geval van Eva en Adam gaat het niet over geld, maar over leven en dood. Eva neemt daarover een beslissing. En nadat zij deze beslissing in haar eentje bezegeld heeft, haalt zij Adam over hetzelfde te doen. En Adam laat zich verleiden. Door Eva.
Wat was de zonde?
Door deze ongehoorzaamheid is er plotseling veel veranderd. Let wel: de ongehoorzaamheid van Adam en Eva bestond dus niet alleen uit het eten van een verboden vrucht. Ze bestond ook uit het onzorgvuldig omgaan met het woord van de Here, het onbetrouwbaar achten van de Here en het schenden van de gegeven verhouding in het huwelijk. Eva opereert volstrekt individualistisch en breekt daarmee in feite het (huwelijks)verbond. Door niets te doen stemt Adam daarmee in.
Adam en Eva ervaren dat ogenblikkelijk na hun openbare kiezen voor zichzelf als losse individuen. Er is angst gekomen omdat ze in feite ontrouw zijn geworden aan God en aan elkaar.
God roept ter verantwoording
Adam en Eva verbergen zich als ze God horen aankomen. Daarmee geven ze al aan dat ze iets gedaan hebben waardoor hun open relatie met God stukgegaan is. Het is ook niet niks als je in woord en daad belijdt dat God onbetrouwbaar is en dat Hij hen leugens op de mouw gespeld zou hebben om z’n eigen positie veilig te stellen.
We mogen er van uitgaan dat God precies weet wat er gebeurd is. Het gesprek tussen satan en Eva. Haar besluit en het eten van de vrucht. En dan daarna het volgen van zijn vrouw door Adam. Zou het niet voor de hand liggen dat, zelfs als de verantwoordelijkheid van Adam en Eva exact gelijk was, dat God nu eerst Eva zou aanspreken? Maar dat doet Hij niet. God roept Adam! In de Nieuwe Bijbel Vertaling staat dat God de mens riep, maar dit kan moeilijk zowel Adam als Eva betekenen. De “mens” antwoordt namelijk: “de vrouw ....... heeft mij vruchten van de boom gegeven en toen heb ik er van gegeten.” Het lijkt me duidelijk dat niet Eva, maar Adam als eerste wordt aangesproken, en dat terwijl God wist van de volgorde in het zondigen! God houdt blijkbaar Adam verantwoordelijk.
Ik concludeer dat we in de beschrijving van de zondeval opnieuw duidelijk zien dat Adam en Eva niet uitwisselbaar zijn, maar dat ze elk een eigen rol en verantwoordelijkheid hebben die niet gelijk is. Waar Eva met dit gegeven geen rekening houdt, ontstaat de zonde.
We zullen de volgende keer gaan ontdekken dat ook de gevolgen die God verbindt aan de zonde van Adam en van Eva duidelijk spreken over een verschil in positie tussen onze eerste vader en moeder.
Tot de volgende keer.
Liefs, pa